Z odszkodowaniami za wywłaszczenie nieruchomości, które zostały przejęte pod realizację inwestycji drogowej na podstawie decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej (decyzji ZRID) i specustawy drogowej, związane jest zagadnienie tzw. ”resztówki” oraz jej wykupu. Z uwagi na złożoną problematykę, całość zostanie przeze mnie przedstawiona w kilku wpisach, z czego dzisiejszy tytułem ogólnego wstępu będzie odpowiedzią na pytania co to jest „resztówka” i komu przysługuje prawo do żądania jej wykupu.

Z pojęciem tzw.„resztówki” mają do czynienia ci właściciele i użytkownicy wieczyści, którzy w wyniku realizacji inwestycji drogowej zostali wywłaszczeni z części nieruchomości. W takich przypadkach decyzja ZRID (jako decyzja wywłaszczeniowa), poza innymi cechami, jest również decyzją podziałową. Na skutek bowiem tej decyzji dochodzi do wydzielenia z pierwotnej nieruchomości części nieruchomości przejętej pod inwestycję oraz pozostałej części, która nadal stanowi własność prywatną. Jedynie dodam, że dla czytelności zapisu w dalszej części będę posługiwał się wyłącznie pojęciem właściciela, w rozumieniu zarówno właściciela jak również użytkownika wieczystego.

Czy to oznacza, że każdy właściciel może domagać się wykupu takiej części nieruchomości? Bynajmniej. Choć przepisy przewidują kiedy można ubiegać się o wykup pozostałej części nieruchomości, o tym czy w konkretnej sytuacji właścicielowi będzie przysługiwało takie prawo, jest ściśle uzależnione od okoliczności danego przypadku, które niestety – wobec postawy podmiotu zobowiązanego do wykupu – niejednokrotnie trzeba wykazać i wyegzekwować w toku żmudnego postępowania sądowego.

Zgodnie z ogólną dyspozycją zawartą w art. 13 ust. 3 specustawy drogowej „W przypadku, o którym mowa w art. 12 ust. 4, jeżeli przejęta jest część nieruchomości, a pozostała część nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele, właściwy zarządca drogi jest obowiązany do nabycia, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości, w imieniu i na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego tej części nieruchomości”.

W kolejnych wpisach dowiecie się Państwo m. in. kto jest zobowiązany do wykupu, jakie przesłanki muszą być spełnione aby można mówić o uprawnieniu właściciela, kiedy można rozpocząć negocjacje i co trzeba zrobić aby je rozpocząć, a także jak przebiega dalsza procedura wykupu resztówki w razie odmowy zarządcy drogi.

Z punku widzenia właścicieli bardzo ważne jest to, że cytowany powyżej przepis specustawy drogowej ma charakter materialnoprawny. To znaczy, że istnienie tego typu regulacji nie powoduje „samo w sobie” wykupu, albo że zawsze, w każdej sytuacji, dojdzie do takiego wykupu – pomimo wyraźnego zapisu o obowiązku nabycia nieruchomości przez zarządcę drogi. Przepis ten stanowi jednak podstawę prawną do prowadzenia dalszej procedury, w wyniku której można doprowadzić do realizacji tego prawa, w toku odrębnego postępowania sądowego. Innymi słowy ww. przepis stanowi podstawę prawną roszczenia o wykup, które następnie – wobec odmowy wykupu przez zarządcę drogi – może być przedmiotem rozpoznania przez sąd powszechny.