Do wywłaszczenia nieruchomości pod drogi publiczne, poza przypadkami kiedy do wywłaszczenia dochodzi np. na skutek wydania przez wójta (względnie burmistrza lub prezydenta miasta) decyzji o zatwierdzeniu projektu podziału nieruchomości, może dojść na podstawie przepisów ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 roku o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych , potocznie zwanej specustawą drogową.

Właściciele, których nieruchomości są przeznaczone pod realizację takiej inwestycji, wielokrotnie spotykają się z takim pojęciem, w kontaktach z inwestorem, urzędnikami czy też innymi podmiotami i osobami uczestniczącymi w procesie planowania i realizacji inwestycji. Zatem, co to jest i jakie niesie za sobą skutki?

Decyzja ZRID, to inaczej decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej. Z jednej strony, dla inwestora jest to decyzja o pozwoleniu na budowę zatwierdzająca projekt budowlany, która stanowi podstawę do zajęcia nieruchomości i rozpoczęcia robót budowlanych. Zaś z drugiej strony, dla właściciela jest to decyzja wywłaszczeniowa, na skutek której ten traci wszelkie wynikające z tego tytułu uprawniania.

Niektóre skutki wydania decyzji oraz uprawnienia stron i uczestników w toku postępowania o odszkodowanie, mogą się różnić i są uzależnione od tego, czy decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności.

Decyzję, w zależności od kategorii drogi wydaje właściwy miejscowo starosta – w odniesieniu do dróg gminnych i powiatowych, oraz właściwy miejscowo wojewoda – w odniesieniu do dróg wojewódzkich i krajowych. Ten sam organ wydaje później decyzję o wysokości odszkodowania.