Postępowanie o odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości, w tym także w postępowanie o odszkodowanie za wywłaszczenie na potrzeby realizacji inwestycji drogowej na podstawie tzw. specustawy drogowej, to przede wszystkim spór o wysokość tego odszkodowania.
Praktyka realizacji tego typu inwestycji oraz postępowań o odszkodowania za wywłaszczenie w ogóle, prowadzi do wniosku, że nie tylko wysokość odszkodowania, ale również termin wypłaty, czyli to kiedy faktycznie zostanie wypłacone odszkodowanie, w znacznej mierze uzależnione jest od postawy i działań podejmowanych przez Właścicieli i to nie tylko w toku postępowania o odszkodowanie ale także na etapie planowania inwestycji poprzedzającym wywłaszczenie (wydanie decyzji ZRID).
Jeśli jednak skupimy się wyłącznie na postępowaniu odszkodowawczym, jego finał oczywiście zależny jest także od tego, w jaki sposób jest prowadzone postępowanie przez organ, którego zadaniem jest ustalenie wysokości odszkodowania.
Bardzo dużo kontrowersji wśród Właścicieli budzą wyceny nieruchomości przygotowywane w toku postępowania o odszkodowanie – najczęściej są to wyceny nieruchomości przygotowywane na zlecenie urzędu prowadzącego postępowanie, lub – co gorsza – na zlecenie samego inwestora. W zależności od konkretnego przypadku, zarzuty formułowane wobec takich operatów szacunkowych są różne i dotyczą różnych części wyceny. Do najpoważniejszych a przy tym najczęściej podnoszonych zarzutów można zaliczyć, np. błędne określenie przeznaczenia nieruchomości, błędne ustalenia w zakresie średniej ceny rynkowej nieruchomości, które są wynikiem błędnego ustalenia obszaru badanego rynku, błędnego wyselekcjonowania transakcji nieruchomości podobnych a nawet przyjęcie błędnej metody porównawczej.
Na szczęście, w wielu przypadkach nierzetelnej wyceny nieruchomości „z pomocą” Właścicielom przychodzi orzecznictwo sądów administracyjnych i Naczelnego Sądu Administracyjnego, które to sądy rozstrzygają skargi od decyzji organów. Przykładem takiego orzecznictwa jest grupa orzeczeń, w których Sądy wskazują czy i kiedy, przy określeniu przeznaczenia wycenianej nieruchomości, rzeczoznawca majątkowy jest uprawniony do posiłkowania się innymi informacjami i dokumentami aniżeli przeznaczenie wynikające z obowiązującego Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego.
Warto także podkreślić, że zgodnie z zasadą pogłębiania zaufania uczestników postępowania do władzy publicznej, wyrażonej w art. 8 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego „organy administracji publicznej bez uzasadnionej przyczyny nie odstępują od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym”.